Historische figuren

 

Robespierre

Georg Heym (1887-1912)


Er meckert vor sich hin. Die Augen starren
Ins Wagenstroh. Der Mund kaut weißen Schleim.
Er zieht ihn schluckend durch die Backen ein.
Sein Fuß hängt nackt heraus durch zwei der Sparren.

Bei jedem Wagenstoß fliegt er nach oben.
Der Arme Ketten rasseln dann wie Schellen.
Man hört der Kinder frohes Lachen gellen,
Die ihre Mütter aus der Menge hoben.

Man kitzelt ihn am Bein, er merkt es nicht.
Da hält der Wagen. Er sieht auf und schaut
Am Straßenende schwarz das Hochgericht.

Die aschengraue Stirn wird schweißbetaut.
Der Mund verzerrt sich furchtbar im Gesicht.
Man harrt des Schreis. Doch hört man keinen Laut.

top


Que t'importe, mon cœur

Victor Hugo (1802-1885)

Que t'importe, mon cœur, ces naissances des rois,
Ces victoires, qui font éclater à la fois
Cloches et canons en volées,
Et louer le Seigneur en pompeux appareil,
Et la nuit, dans le ciel des villes en éveil,
Monter des gerbes étoilées ?

Porte ailleurs ton regard sur Dieu seul arrêté !
Rien ici-bas qui n'ait en soi sa vanité.
La gloire fuit à tire-d'aile ;
Couronnes, mitres d'or, brillent, mais durent peu.
Elles ne valent pas le brin d'herbe que Dieu
Fait pour le nid de l'hirondelle !

Hélas ! plus de grandeur contient plus de néant !
La bombe atteint plutôt l'obélisque géant
Que la tourelle des colombes.
C'est toujours par la mort que Dieu s'unit aux rois.
Leur couronne dorée a pour faite sa croix,
Son temple est pavé de leurs tombes.

Quoi ! hauteur de nos tours, splendeur de nos palais,
Napoléon, César, Mahomet, Périclès,
Rien qui ne tombe et ne s'efface !
Mystérieux abîme où l'esprit se confond !
A quelques pieds sous terre un silence profond,
Et tant de bruit à la surface !

top


Robinson

Christa Reinig (1926–2008)

Manchmal weint er wenn die worte
still in seiner kehle stehn
doch er lernt an seinem orte
schweigend mit sich umzugehn
und erfindet alte dinge
halb aus not und halb im spiel
splittert stein zur messerklinge
schnürt die axt an einen stiel
kratzt mit einer muschelkante
seinen namen in die wand
und der allzu oft genannte
wird ihm langsam unbekannt

top


La pucelle

Paul VERLAINE (1844-1896)
Over Jeanne d’Arc (ook La pucelle d’Orléans genoemd) 

Quand déjà pétillait et flambait le bûcher,
Jeanne qu'assourdissait le chant brutal des prêtres,
Sous tous ces yeux dardés de toutes les fenêtres
Sentit frémir sa chair et son âme broncher.

Et semblable aux agneaux que revend au boucher
Le pâtour qui s'en va sifflant des airs champêtres,
Elle considéra les choses et les êtres
Et trouva son seigneur bien ingrat et léger.

" C'est mal, gentil Bâtard, doux Charles, bon Xaintrailles,
De laisser les Anglais faire ces funérailles
A qui leur fit lever le siège d'Orléans. "

Et la Lorraine, au seul penser de cette injure,
Tandis que l'étreignait la mort des mécréants,
Las ! pleura comme eût fait une autre créature.

top


Napoleon

Bertold Brecht (1898-1956)

Die Revolution war fertig schon
da kam der große Napoleon
Die Bürger haben ihn als Kaiser eingesetzt
Denn sie waren die Herren jetzt.
Seine Marschälle waren Schankwirtssöhne
Seine Grenadiere bekamen gute Löhne
Seine gewaltige Artillerie
Schaffte Platz für die Industrie.
Die Völker Europas haben ihn vertrieben.
Ihre eigenen Fürsten sind ihnen geblieben.
Die haben den ganzen Gewinn gekriegt:
Die Schlechteren haben den Schlechten besiegt.

top


Sous bois

Théodore de BANVILLE (1823-1891)

A travers le bois fauve et radieux,
Récitant des vers sans qu'on les en prie,
Vont, couverts de pourpre et d'orfèvrerie,
Les Comédiens, rois et demi-dieux.

Hérode brandit son glaive odieux ;
Dans les oripeaux de la broderie,
Cléopâtre brille en jupe fleurie
Comme resplendit un paon couvert d'yeux.

Puis, tout flamboyants sous les chrysolithes,
Les bruns Adonis et les Hippolytes
Montrent leurs arcs d'or et leurs peaux de loups.

Pierrot s'est chargé de la dame-jeanne.
Puis après eux tous, d'un air triste et doux
Viennent en rêvant le Poëte et l'Ane.

top


Kolumbus

Friedrich Schiller (1759-1805)

Steure, mutiger Segler! Es mag der Witz dich verhöhnen,
Und der Schiffer am Steur senken die lässige Hand.
Immer, immer nach West! Dort muß die Küste sich zeigen,
Liegt sie doch deutlich und liegt schimmernd vor deinem Verstand.
Traue dem leitenden Gott und folge dem schweigenden Weltmeer,
Wär sie noch nicht, sie stieg' jetzt aus den Fluten empor.
Mit dem Genius steht die Natur in ewigem Bunde,
Was der eine verspricht, leistet die andre gewiß.

top


Louis XVII

Robert de MONTESQUIOU (1855-1921)

Le plus pur des Bourbons est un orphelin blême. 
Tendre Dauphin broyé, l'Enfant Louis Dix-Sept 
Humanise en ses traits l'Enfant de Nazareth, 
Fils de dieux et de rois qu'adopte Dieu lui-même !

Des épines, au front, lui font un diadème ; 
Le miracle embaumé de sainte Élisabeth 
En ses bras torturés a rejailli plus net ; 
Les lis de son manteau lui servent seuls de chrême.

Il porte un sceptre en fleurs, d'un air de Séraphin ; 
Son décès discuté le fait vivre sans fin ; 
Son sort, qui semblait dur, un mystère l'élide.

Son trépas à jamais demeure partiel. 
C'est comme un papillon qui fuit sa chrysalide, 
Et dont le doux vol bleu se fond avec le Ciel.

top


Ludwig XVI., 1775

Gertrud Kolmar (1894-1943)

Der neue Herrscher wird in Reims gekrönt.
Die Glocken läuten. Ein Gefangner stöhnt.
Und Kutschen rollen nach Paris zurück.
Die Hohe Schule wünscht in Ehrfurcht Glück.
Die Knaben singen; ein Erkorner spricht
Begrüßend sein lateinisches Gedicht,
Ein Stipendiat, der dürftig und verwaist
An Königs Freitisch Brot und Bildung speist,
Mit fahlem, starrem Auge, blasser Stirn.
Der Große duldets; seine Blicke irrn
Und ruhen träge aus beim letzten Satz.
Er greift ein huldreich Wort aus seinem Schatz,
Sieht an, wirft hin und schiebt mit lässigem Schuh
Dem schüchtern Wartenden den Brocken zu.
Die Lehrer dienern vor und ziehn gewandt
Das Lob, die Gabe, aus des Jünglings Hand,
Des scher Name weder tönt noch blinkt
Und morgen flügellos in Alltag sinkt.
"... ein Schüler aus Arras." Der Herrscher führt
Die Rechte unbewußt zum Nacken, spürt -
Nichts. Das ist Märchen. Nein. Er hört und nickt
Gleichgültig-gnädig, lächelt ungeschickt:
Ein Mensch mit friedlich dumpfendem Gesicht.
Man nennt ihn König. Seher ward er nicht.


Koning Lodewijk de 16de  (1754-1793)
"... ein Schüler aus Arras." = Robespierre (1758-1794) was een Frans advocaat en staatsman tijdens de Franse Revolutie

top


Le lézard

Alphonse de LAMARTINE 1790-1869)

Sur les ruines de Rome.

Un jour, seul dans le Colisée, 
Ruine de l’orgueil romain, 
Sur l’herbe de sang arrosée 
Je m’assis, Tacite à la main.

Je lisais les crimes de Rome, 
Et l’empire à l’encan vendu, 
Et, pour élever un seul homme, 
L’univers si bas descendu.

Je voyais la plèbe idolâtre, 
Saluant les triomphateurs, 
Baigner ses yeux sur le théâtre 
Dans le sang des gladiateurs.

Sur la muraille qui l’incruste, 
Je recomposais lentement 
Les lettres du nom de l’Auguste 
Qui dédia le monument.

J’en épelais le premier signe : 
Mais, déconcertant mes regards, 
Un lézard dormait sur la ligne 
Où brillait le nom des Césars.

Seul héritier des sept collines, 
Seul habitant de ces débris, 
Il remplaçait sous ces ruines 
Le grand flot des peuples taris.

Sorti des fentes des murailles, 
Il venait, de froid engourdi, 
Réchauffer ses vertes écailles 
Au contact du bronze attiédi.

Consul, César, maître du monde, 
Pontife, Auguste, égal aux dieux, 
L’ombre de ce reptile immonde 
Éclipsait ta gloire à mes yeux ! 

La nature a son ironie 
Le livre échappa de ma main. 
Ô Tacite, tout ton génie 
Raille moins fort l’orgueil humain !

top


Cäsars Tod

Georg Kaiser (1878-1945)

Rom hieß eine Stadt und alle Römer
hatten in den Adern heißes Blut.
Als sie Cäsar einst tyrannisch reizte,
kochte es sofort in Siedeglut.

Nicht die Warnung konnte Cäsar hindern:
hüte vor des Märzen Iden dich.
Er verfolgte seine frechen Ziele
und sah schon als Herrn der Römer sich.

Immer schlimmer schlug ihn die Verblendung,
nur sein Wort galt noch im Capitol.
Und den weisen Rat der Senatoren
schmähte er gemein und höhnisch Kohl.

Da kam stolzes Römerblut ins Wallen.
Selbst der Freund bleibt keinem Cäsar treu,
wenn ihn dieser nur für seine Zwecke
kalt mißbraucht und sagt es ohne Scheu.

Heimlich trafen nachts sich die Verschwörer
und beredeten voll Eifer sich.
Und genau am Tag der Märzensiden
stach ihm Brutus den verdienten Stich.

Cäsar sank von seinem Sitz und stierte
seinen Mörder an als ob's nicht wahr.
Et tu Brute- rief er auf lateinisch,
weil sie dort die Landessprache war.

Lasse keiner sich vom Wahn verführen,
dass er mehr als jeder andre gelt’:
Cäsar wollte mit dem Schwert regieren
und ein Messer hat selbst ihn gefällt.

Cäsar wollte mit dem Schwert regieren
und ein Messer hat selbst ihn gefällt.

top


Les phares

Charles BAUDELAIRE (1821-1867)

Rubens, fleuve d'oubli, jardin de la paresse,
Oreiller de chair fraîche où l'on ne peut aimer,
Mais où la vie afflue et s'agite sans cesse,
Comme l'air dans le ciel et la mer dans la mer ;

Léonard de Vinci, miroir profond et sombre,
Où des anges charmants, avec un doux souris
Tout chargé de mystère, apparaissent à l'ombre
Des glaciers et des pins qui ferment leur pays,

Rembrandt, triste hôpital tout rempli de murmures,
Et d'un grand crucifix décoré seulement,
Où la prière en pleurs s'exhale des ordures,
Et d'un rayon d'hiver traversé brusquement ;

Michel-Ange, lieu vague où l'on voit des Hercules
Se mêler à des Christs, et se lever tout droits
Des fantômes puissants qui dans les crépuscules
Déchirent leur suaire en étirant leurs doigts ;

Colères de boxeur, impudences de faune,
Toi qui sus ramasser la beauté des goujats,
Grand coeur gonflé d'orgueil, homme débile et jaune,
Puget, mélancolique empereur des forçats,

Watteau, ce carnaval où bien des coeurs illustres,
Comme des papillons, errent en flamboyant,
Décors frais et légers éclairés par des lustres
Qui versent la folie à ce bal tournoyant ;

Goya, cauchemar plein de choses inconnues,
De foetus qu'on fait cuire au milieu des sabbats,
De vieilles au miroir et d'enfants toutes nues,
Pour tenter les démons ajustant bien leurs bas ;

Delacroix, lac de sang hanté des mauvais anges,
Ombragé par un bois de sapins toujours vert,
Où, sous un ciel chagrin, des fanfares étranges
Passent, comme un soupir étouffé de Weber ;

Ces malédictions, ces blasphèmes, ces plaintes,
Ces extases, ces cris, ces pleurs, ces Te Deum,
Sont un écho redit par mille labyrinthes ;
C'est pour les coeurs mortels un divin opium !

C'est un cri répété par mille sentinelles,
Un ordre renvoyé par mille porte-voix ;
C'est un phare allumé sur mille citadelles,
Un appel de chasseurs perdus dans les grands bois !

Car c'est vraiment, Seigneur, le meilleur témoignage
Que nous puissions donner de notre dignité
Que cet ardent sanglot qui roule d'âge en âge
Et vient mourir au bord de votre éternité !

top


Barbarossa

Friedrich Rückert (1788-1866)

Der alte Barbarossa,
Der Kaiser Friederich,
Im unterirdschen Schlosse
Hält er verzaubert sich.

Er ist niemals gestorben,
Er lebt darin noch jetzt;
Er hat im Schloß verborgen
Zum Schlaf sich hingesetzt.

Er hat hinabgenommen
Des Reiches Herrlichkeit,
Und wird einst wiederkommen,
Mit ihr, zu seiner Zeit.

Der Stuhl ist elfenbeinern,
Darauf der Kaiser sitzt:
Der Tisch ist marmelsteinern,
Worauf sein Haupt er stützt.

Sein Bart ist nicht von Flachse,
Er ist von Feuersglut,
Ist durch den Tisch gewachsen,
Worauf sein Kinn ausruht.

Er nickt als wie im Traume,
Sein Aug halb offen zwinkt;
Und je nach langem Raume
Er einem Knaben winkt.

Er spricht im Schlaf zum Knaben:
Geh hin vors Schloß, o Zwerg,
Und sieh, ob noch die Raben
Herfliegen um den Berg.


Und wenn die alten Raben
Noch fliegen immerdar,
So muß ich auch noch schlafen
Verzaubert hundert Jahr.

top


Jean DORAT 1517-1588)

gedicht over Karel de Grote

Presage de J. Dorat, poëte du Roy
Presenté à Sa Majesté pour estrenne, 
à Saint Maur, le jour des Roys 1569.
 

CHARLES ce fut, le premier de ce nom, 
(Celuy qu'on dict le Grand en son surnom) 
Qui France fit plus grande qu'ell' fut oncques, 
Luy estant Roy : ny autre Roy quelconques 
Depuis son temps, autant ne l'embellit, 
De Loix, d'Autels, d'Ars, d'Armes que le dict 
CHARLES premier. Et voicy CHARLES ores 
Neuviesme apres, au temps duquel encores 
France doit estre en ses biens les plus grands, 
Ayant vaincu tant dehors que dedans 
Ses ennemis : si le Neuf est le nombre 
Jusques auquel accroist tout ce qu'on nombre, 
Car Grec, Latin, François le nombre Neuf 
Est ainsi dict, pource qu'il rend tout neuf. 
Ainsi voit on jusques à neuf mois croistre 
Le fruict au ventre, avant qu'il puisse naistre 
Enfant parfaict, par meur enfantement. 
La France aussi son meur accroissement 
Prendra sous vous CHARLES Roy novenaire, 
Car vostre Neuf fera son Neuf parfaire. 
Demandez vous, en quel an estre doibt, 
Que Dieu fera que mon sort parfait soit ?
C'est cest an cy neuviesme, que de France 
CHARLES neuviesme accomplit l'excellence.

top


Caput VIII

Heinrich Heine (1797-1856)

[…]
Der Kaiser * ist auferstanden seitdem,
Doch die englischen Würmer haben
Aus ihm einen stillen Mann gemacht,
Und er ließ sich wieder begraben.
Hab' selber sein Leichenbegängnis gesehn,
Ich sah den goldenen Wagen.
Un die goldenen Siegesgöttinen drauf,
Die den goldenen Sarg getragen.

Den elysäischen Feldern entlang
Durch des Triumphes Bogen,
Wohl durch den Nebel, wohl über den Schnee,
Kam langsam der Zug gezogen.

Mißtönend schauerlich war die Musik.
Die Musikanten starrten
Vor Kälte.Wehmütig grüßten mich
Die Adler der Standarten.

Die Menschen schauten so geisterhaft
In alter Erinn'rung verloren -
Der imperiale Märchentraum
War wieder heraufbeschworen.

Ich weinte an jenem Tag. Mir sind
Die Tränen ins Auge gekommen,
Als ich den verschollenen Liebesruf,
Das "Vive l'Empereur!" vernommen.


* Der Kaiser = Napoleon (1769-1821)

top


Adolf Hitler ganz allein

Kurt Bartsch (1937*)

Adolf Hitler, ganz allein
Baute er die Autobahn.
Keiner trug ihm einen Stein,
Keiner rührte Mörtel an

Keiner half ihm, als den Krieg
Er vom Zaun gebrochen.
Dennoch dauerte der Krieg
Fast dreihundert Wochen

Adolf Hitler ganz allein
Hackte Holz, trug Kohlen,
Heizte dann die Öfen ein
In Auschwitz, fern in Polen.

Keiner hat es kommen sehn,
Jeder hielt sich ferne.
Alle ließen es geschehn,
Aber, ach, nicht gerne.

Adolf Hitler ganz allein
Musste sich erschießen.
Außer ihm hatte kein Schwein
Einen Grund, zu büßen.

top